EN The multidimensionality of crisis management and civil protection : the Finnish model

2025

rozdział w monografii naukowej

polski

PL Obszar ochrony ludności obejmuje przeciwdziałanie zagrożeniom wynikającym z wyjątkowych okoliczności, skutkujących koniecznością udzielania pomocy oraz stworzeniu warunków do przetrwania również w sytuacjach ograniczonych możliwości funkcjonowania predystynowanych do tego służb ratunkowych. Ochrona ludności leży w gestii władz, które wykonują zadania w jej zakresie przede wszystkim w nor-malnych warunkach. Skuteczne ostrzeganie, jak również edukacja społeczeństwa wydaje się fundamentem budowania świadomości obywateli w tym zakresie. Natomiast obrona cywilna związana jest z realizacją zadań w obliczu zagrożeń wynikających z działań zbrojnych i ich następstw. Przygotowanie obrony cywilnej obejmuje planowanie i szkolenie personelu, budowę obiektów ochronnych, utrzymanie syste-mów dowodzenia, kontroli i alarmowania oraz łączy telekomunikacyj-nych, a także organizowanie ewakuacji, akcji ratowniczych i pierwszej pomocy. W wyjątkowych sytuacjach podejmowane są przedsięwzię-cia związane z przetrwaniem ludności przy wykorzystaniu schronów zapewniających możliwie najlepsze warunki do ochrony przed oddzia-ływaniem kinetycznym, w tym przed promieniowaniem jonizującym lub substancjami toksycznymi. Dyskurs prowadzony w niniejszym opracowaniu odnosi się do rozwiązań przyjętych w jednym z państw, które w ostatnim czasie uzyskało status członkowski w Sojuszu Północnoatlantyckim, a mianowicie Finlandii. Podjęte rozważania mają na celu wskazanie wzorców, które można wykorzystać w celu doskonalenia polskich rozwiązań z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej. Czynności związane z opisaniem materiału faktograficznego oraz usystematyzowaniem wniosków z prowadzonych rozważań naukowych były możliwe w wyniku zastosowania wybranych teoretycznych metod badawczych. Analiza i synteza aktów prawnych oraz piśmiennictwa pozwoliły na rozkład badanego obszaru ochrony ludności i obrony cywilnej Finlandii na elementy składowe w celu wskazania z jednej strony ich istoty, z drugiej natomiast dokonania diagnozy relacji pomiędzy podmiotami odpowiedzialnymi za przedsięwzięcia z nimi związane. W wyniku porównania możliwe było wskazanie różnic i podobieństw w zakresie metod ochrony ludności biorąc pod uwagę po-łożenie geograficzne i geopolityczne Finlandii. Rozumowanie dedukcyjne miało na celu doprowadzenie (na podstawie wcześniej założonych przesłanek) do określonych rozwiązań dotyczących zapewnienia ochrony ludności w zagrożeniach niemilitarnych i militarnych, które mogłyby służyć jako wzorce do zastosowania w polskich realiach.

EN The field of civil protection encompasses countering threats resulting from exceptional circumstances, necessitating the provision of assistance, and creating conditions for survival, even in situations where the capabilities of designated emergency services are limited. Civil protection is the responsibility of the authorities, who perform tasks within this scope primarily under normal conditions. Effective warning and public education seem to be the foundation for building citizen awareness in this regard. Civil defense, on the other hand, is associated with the implementation of tasks in the face of threats resulting from military operations and their consequences. Civil defense preparation includes planning and training of personnel, construction of protective facilities, maintenance of command, control, and alarm systems and telecommunications links, as well as organizing evacuations, rescue operations, and first aid. In exceptional situations, measures are taken to ensure the survival of the population using shelters that provide the best possible conditions for protection against kinetic impacts, including ionizing radiation or toxic substances. The discourse in this study addresses the solutions adopted in Finland, one of the countries that recently gained NATO membership. The purpose of this study is to identify patterns that can be used to improve Polish solutions in the field of civil protection and civil defense. The activities related to describing the factual material and systematizing the conclusions from the conducted scientific deliberations were made possible by the application of selected theoretical research methods. The analysis and synthesis of legal acts and literature allowed for the decomposition of the studied area of civil protection and civil defense in Finland into its component elements, in order to identify their essence on the one hand, and to diagnose the relationships between entities responsible for related projects on the other. The comparison revealed differences and similarities in civil protection methods, taking into account Finland's geographical and geopolitical location. Deductive reasoning aimed to lead (based on previously established premises) to specific solutions for ensuring civil protection in non-military and military threats, which could serve as models for application in Polish realities.

17.10.2025

43 - 68

Bibliografia, akty prawne, netografia na stronach 67-68.

Rozprawy Społeczno-Ekonomiczne Łużyckiej Szkoły Wyższej w Żarach. T. 12

CC BY (uznanie autorstwa)

5

5